ความต้องการของมนุษย์นั้นไม่มีขีดจำกัด ห้วงน้ำหรือมหาสมุทรที่กว้างใหญ่ แต่ไม่มีที่ไหนเลยกว้างใหญ่กว่าความอยากในจิตใจของมนุษย์
ทฤษฎีลำดับขั้นของความต้องการ (Hierarchy of Needs) ของ อับราฮัม มาสโลว์ นักจิตวิทยาชาวอเมริกันผู้มีชื่อเสียงได้กล่าวไว้ว่า แรงจูงใจของมนุษย์นั้นมีลำดับขั้น คือความต้องการพื้นฐานทางร่างกาย ความมั่นคงปลอดภัย ความรัก ความมั่นใจและสถานะทางสังคม การรู้จักตัวเอง มนุษย์จะแสวงหาสิ่งเหล่านี้เป็นลำดับขั้นไปกล่าวคือ ถ้าท้องยังไม่อิ่มก็คงไม่มีใครต้องการเป็นนายกรัฐมนตรีใช่ไหมครับ
1.ความต้องการทางร่างกาย (Physiological Need)
คือสิ่งที่ร่างกายขาดไม่ได้เช่น น้ำ อาหาร อากาศ ที่พักอาศัย ฯลฯ ถือเป็นความต้องการพื้นฐานที่จำเป็นที่สุดในการมีชีวิตรอด เช่นถ้าคุณต้องไปติดอยู่ในทะเลทรายหลายวันและกำลังจะตาย น้ำสักแก้วมีคุณค่ามหาศาลมากกว่าทองที่กองเท่าภูเขา
2. ความมั่นคงปลอดภัย (Safety)
เมื่อมนุษย์มีปัจจัยพื้นฐานที่พร้อมมูลแล้ว สิ่งต่อมาคือความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ต้องการการดูแลคุ้มครองจากสัตว์ร้ายหรือมนุษย์ชนเผ่าอื่น จึงมีการรวมกลุ่มกันแบ่งปันหน้าที่ หาอาหาร ดูแลความปลอดภัย เรื่องการเกษตร เริ่มจากครอบครัว หมู่บ้าน ขยายไปจนถึงประเทศ
ปัจจุบันการมีเงินในบัญชีเยอะ ๆ ก็ถือเป็นความมั่นคงปลอดภัยเช่นกัน
3. ความรัก (Love)
มนุษย์เป็นสัตว์สังคมไม่สามารถมีชีวิตรอดด้วยการอยู่ด้วยตัวคนเดียวได้นาน และเมื่อเป็นสัตว์สังคมการมีสัมพันธ์ที่ดีกับคนในครอบครัว ญาติพี่น้อง หรือสังคมจึงเป็นสิ่งจำเป็น
4. ความมั่นใจ / สถานะทางสังคม (Esteem)
มนุษย์ต้องการมีความมั่นใจในตัวเองเช่นการเรียนจบโรงเรียน มหาวิทยาลัยดี ๆ ได้ทำงานในองค์กรใหญ่ระดับประเทศ ได้รับรางวัล ประกาศนียบัตร ตลอดจนความยอมรับนับถือได้ดำรงตำแหน่งที่สำคัญในสถานที่ทำงาน หมู่บ้าน จังหวัด หรือระดับประเทศ
คุณเคยสงสัยมั้ยว่าทำไมเศรษฐีหลายคนจึงต้องมาลงสมัครตำแหน่งทางการเมืองทั้งที่สามารถอยู่ได้สบาย ๆ โดยไม่ต้องทำงานเลยทั้งชาติ เพราะเขาเหล่านั้นต้องการสถานะทางสังคมเพื่อเติมเต็มความต้องการข้อนี้นั่นเอง ถ้าเรามาตัดสินในมุมมองของคนที่ต้องพยายามกับความต้องการไม่เกินข้อที่ 2-3 การจะไม่เข้าใจความต้องการของคนเหล่านั้นเป็นธรรมดา
5. การรู้จักตนเอง (Self-Actualization)
นี้คือความต้องการขั้นสูงสุดของความเป็นมนุษย์ การรู้จักตัวเองต้องใช้ความพยายามในการศึกษาเข้ามาสู่ตัวตนและจิตใจ เพื่อจะเข้าใจตัวเองอย่างถ่องแท้ เมื่อเราสามารถเข้าใจตัวเองได้อย่างแท้จริงแล้วจะทำให้เรามีชีวิตได้อย่างสงบสุขได้ครับ
แท้จริงแล้วความต้องการในข้อที่ 1 – 3 ก็ทำให้มนุษย์เราอยู่ในโลกนี้ได้อย่างสบายแล้ว และเพียงพอที่จะทำให้เราสามารถข้ามมาทำความรู้จักตัวเอง การเข้าใจตัวเองจะทำให้เราเข้าใจคนอื่นด้วยครับ
